Εκτιμώ τον Ηλία Κουνέλα για την εμμονή του σε ένα φτωχό θέατρο κατά τα πρότυπα του Γκροτόφσκι, την κατεξοχήν ανθρωποκεντρική του επιλογή τόσο στη θεματική όσο και στον τρόπο δουλειάς του. Το θέατρο καθίσταται πολιτική πράξη πρώτα απ’ όλα με τον τρόπο με τον οποίο γίνεται κι ύστερα με το περιεχόμενό του. Τα υπόλοιπα είναι προφάσεις εν αμαρτίαις.
Θαυμάζω τον Ηλία Κουνέλα για τη δουλειά του σε χώρους κατεξοχήν ανορθόδοξους, όπως την παρουσίαση θεατρικών πράξεων σε ασθενείς νοσοκομείων –έναν κάθε φορά. Υποθέτω πως ίσως εκεί να βρίσκεται η πηγή έμπνευσης για το «Θα έχει τα μάτια σου». Είμαι, επίσης, βέβαιος πως οι τελευταίες φράσεις του ίδιου στην παράσταση πρέπει να έχουν ειπωθεί από ασθενείς που υπήρξαν κοινωνοί αυτής της εμπειρίας. Επίσης, θαυμάζω τον τρόπο που μπόρεσε να εισαγάγει τόσο χιούμορ σε ένα θέμα όπου ο θάνατος είναι διαρκώς παρών και κυρίαρχος.
Σέβομαι τον Ηλία Κουνέλα για τον τρόπο με τον οποίο ενσωματώνει την ποίηση στο θεατρικό λόγο, αλλά και την ποιητικότητα στις εικόνες και τις καταστάσεις που παρουσιάζει στη σκηνή. Χωρίς ούτε ένα στοιχείο, μια εικόνα, μια φράση που να ξεκολλάει εμφανώς από το ρεαλισμό, έπλασε το όνειρο μπροστά στα μάτια μας με μηδενικά μέσα.
Αγαπώ τον Ηλία Κουνέλα για την επιλογή του να προσφέρει μια παράσταση τέτοιου επιπέδου χωρίς αντίτιμο εισόδου, με ελεύθερη συνεισφορά: πολλοί δηλώνουν κόντρα στην εμπορευματοποίηση της Τέχνης, στην εισβολή του καπιταλισμού στα ίδια τα μύχια του ανθρώπινου ψυχισμού, αλλά ελάχιστοι επιλέγουν να στραφούν εμπράκτως ενάντια σε αυτές τις πρακτικές –ειδικά όταν αυτή η πρακτική θα επηρεάσει δραματικά τα έσοδά τους.
Θυμάμαι τον Ηλία Κουνέλα να επιλέγει από νωρίς στην πορεία του –before it was cool, που λέμε και στη Μάνη- χώρους μη θεατρικούς, αναπάντεχους αλλά πάντοτε κατάλληλους για αυτό που είχε στ μυαλό του –ποιος θα ξεχάσει ποτέ το «Κήποι/Στάχτες» του Ντανίλο Κις κάπου στον Κολωνό σε ένα εγκαταλελειμμένο νεοκλασικό ή το «Αδελφοί Καραμάζοφ – Η εμπειρία μιας ανάγνωσης» στο ναό Αγίου Νικολάου Ραγκαβά στην Πλάκα; Θα σημειώσω απλά πως εκείνα τα χρόνια –επί Γιώργου Λούκου- αυτές οι δουλειές έτυχαν της υποστήριξης του Φεστιβάλ Αθηνών.
Μαζί με τον Ηλία Κουνέλα είδαμε κάποτε μια θεατρική παράσταση στις Φυλακές Ανηλίκων Αυλώνα, καλεσμένοι του Στάθη Γράψα, που έχει δουλέψει επί μεγάλο διάστημα με κρατούμενους, με αποτελέσματα που προκαλούν κατάπληξη και συγκινησιακό σοκ ακόμα και στους πιο αδιάφορους ή κυνικούς. Θυμάμαι την ευγένεια της έκφρασης και της στάσης του. Ήταν, αν δεν απατώμαι, και η μοναδική φορά που ανταλλάξαμε μερικές κουβέντες.
Με κατέπληξαν ο Ηλίας Κουνέλας και η Νάντια Κατσούρα όταν με πληροφόρησαν πως μεγάλο κομμάτι της παράστασης –εκτός, φυσικά, από την πλοκή και τα ποιήματα που χρησιμοποιούνται αυτούσια- είναι αυτοσχεδιαζόμενο, λίγο διαφορετικό κάθε βράδυ. Το να ισορροπούν σε τεντωμένο σκοινί με τέτοιο τρόπο και να αποδίδουν ερμηνείες τέτοιου βάθους και περιεχομένου είναι κάτι που δυσκολεύομαι να το συλλάβω.
Ντρέπομαι για το γεγονός πως ο Ηλίας Κουνέλας πραγματοποίησε αυτή την παραγωγή χωρίς την παραμικρή επιχορήγηση ή υποστήριξη από το υπουργείο πολιτισμού (συνειδητά χωρίς κεφαλαίο) ή κάποιον ιδιωτικό φορέα, όταν γνωρίζω πόσοι (και ποιοι) χρηματοδοτούνται συστηματικά και τι αποτέλεσμα παράγεται με αυτά τα χρήματα. Προφανέστατα και όλοι έχουν δικαίωμα στην αποτυχία. Ποιος όμως θα δει (αν μπει στον κόπο) μια τέτοια παράσταση και δεν θα πει πως της άξιζε οικονομική βοήθεια; Για να θυμηθούμε την τόσο συχνά αναφερόμενη –συνήθως με θαυμασμό κενό ουσιαστικού περιεχομένου- αρχαία Αθηναϊκή Δημοκρατία, δεν θα άξιζε στο δημιουργό της να σιτίζεται στο Πρυτανείο;
Δεν θέλω να αποκαλύψω περισσότερα για το έργο και τη δομή της παράστασης για να μη στερήσω το θεατή από κάποια από τις πολλές εκπλήξεις που του επιφυλάσσει το «Θα έχει τα μάτια σου».
Αν δεν δείτε υποψήφια τη Νάντια Κατσούρα για κάποιο από τα (πάμπολλα, και γι αυτό λιγότερο σημαντικά) βραβεία γι αυτή την τολμηρή, ριψοκίνδυνη, μοναδική και συναρπαστική ερμηνεία της, θα σημαίνει πως η κριτική σε αυτή τη χώρα ή τεμπελιάζει ή τυφλώθηκε.
Ουσιαστικότατη η συμβολή της Κατερίνας –Χριστίνας Μανωλάκου στη σκηνογραφική επιμέλεια και την ενδυματολογία σε μια παράσταση που και το παραμικρό αν ήταν παράταιρό, θα «φάλτσαρε» αμέσως.
Ό,τι καλύτερο έχω δει στο θέατρο αυτή τη σαιζόν.
Απλά μην το χάσετε. Και κλείστε θέσεις έγκαιρα –η χωρητικότητα είναι 20 θεατές αυστηρά.
Υ.Γ. : Εύγε στην Κάμιρο που επέλεξε να υποστηρίξει μια τέτοια λαμπρή προσπάθεια –δεν είναι διόλου αυτονόητο να πηγαίνεις κόντρα στο ρεύμα με αυτό τον τρόπο.
Υ.Γ. 2: Και μόνο το να επιλέξει κανείς για τίτλο του ένα στίχο του Παβέζε, δείχνει ποιος είναι.