Αμαρτία εξομολογημένη: απεχθάνομαι τον ρεαλισμό στο θέατρο. Μου φαίνεται στείρος. Με κάνει να πλήττω. Νιώθω πως δείχνει έλλειψη φαντασίας, και πως σε καμία περίπτωση δεν αποτυπώνει την πραγματικότητα, όπως διατείνεται ή φιλοδοξεί. Η πραγματικότητα δεν είναι ούτε «ρεαλιστική», ούτε «ερμηνεύσιμη», ούτε «εξηγητέα»: είναι απλώς πραγματική, και συχνότατα απολύτως παράλογη και ακατανόητη. Αυτή μου η προσωπική εκτίμηση, φυσικά, δεν με εμποδίζει να εκτιμήσω κριτικά μια επιτυχημένη θεατρική παράσταση που εντάσσεται σε αυτό το είδος. Απλώς θα παραμείνει έξω από τα γούστα μου.
Όταν λοιπόν βρέθηκα στην πάνω αίθουσα του Από Μηχανής θεάτρου και συνειδητοποίησα τη φόρμα της παράστασης που επρόκειτο να δω, δαγκώθηκα… Τα 110 λεπτά της διάρκειάς της που με περίμεναν, μου φάνηκαν ξαφνικά ατελείωτα. Δεν χρειάστηκαν περισσότερα από τα πρώτα 10 για να με κάνουν να φάω τη γλώσσα μου και να αναθεωρήσω άρδην. Η επίφαση ρεαλισμού την οποία χρησιμοποιεί ο Μιχάλης Πανάδης στη σκηνοθεσία του, δικαιώνεται απόλυτα λόγω μιας τεράστιας αρετής που διαθέτει: λίγες φορές έχω δει στο ελληνικό θέατρο τέτοιο χειρισμό του χρόνου. Θα μπορούσε κανείς να ξεγελαστεί, να πει πως ο σκηνοθέτης τον άφησε στις «πραγματικές», «καθημερινές» του διαστάσεις. Και όμως όχι: η γενναιότητα –μπαίνω στον πειρασμό να χρησιμοποιήσω τη λέξη «μαγκιά»- με την οποία ο Πανάδης αφήνει τις σιωπές να διασταλούν ή χρησιμοποιεί τις επαναλήψεις, δημιουργεί μια έκρηξη που κατακερματίζει τα τεκταινόμενα, μόνο και μόνο για να τα αποδώσει στις ορθές τους διαστάσεις.
Ο σκηνοθέτης, παρόλο που δεν είναι γενικώς καλή ιδέα να παίζει κανείς και να σκηνοθετεί ταυτόχρονα, επέλεξε ορθά για τον εαυτό του τον λιγότερο πολυδιάστατο ρόλο -αυτόν που από την εμφάνιση έως και την πρόωρη εξαφάνισή του από τη σκηνή περνά από τις λιγότερες μεταβολές: όλα του έχουν ήδη συμβεί, κι αυτός βιώνει το αποτέλεσμά τους- και τον απέδωσε άψογα. Όμως είναι οι δύο συμπαίκτες του που καθηλώνουν με τις ερμηνείες τους. Ο Αναστάσης Γεωργούλας υφίσταται τις μεταβολές του ρόλου του επί σκηνής με τρόπο φυσικό και ανεπαίσθητο, που δείχνει ουσιαστικότατα υποκριτικά χαρίσματα. Κι ο Γιάννης Βασιλώττος δεν πέφτει σε καμία από τις παγίδες του σαφέστατα αβανταδόρικου ρόλου του –αυτού που έχει γραφτεί για να «κλέψει» την παράσταση- αλλά τον εμφανίζει με όλες του τις διαστάσεις και τις λεπτομέρειες ως μέλος του συνόλου. Έμεινα κατάπληκτος όταν πληροφορήθηκα πως του ανήκουν η μουσική και τα τραγούδια της παράστασης, που είναι αναπόσπαστο κομμάτι της δραματουργίας. Συγκρατήστε το όνομά του: είναι βέβαιο πως θα μας απασχολήσει στο εγγύς μέλλον.
Η Ζωή Μολυβδά Φαμέλη ανέλαβε τριπλό ρόλο – σκηνογραφία, κοστούμια, φωτισμούς- και διέπρεψε σε όλα. Κέντημα τα σκηνικά αντικείμενα, ευφυής και ακριβής η ενδυματολογία… Και δεν μπορώ να μην σχολιάσω το φωτάκι μέσα στο τσάι ψιλοκυβίνης: δεν ξέρω αν ήταν δική της ιδέα ή του σκηνοθέτη, αλλά ήταν υπέροχη, και ως σκέψη και ως απόδοση!
Ως κινησιολογική δραματουργία χαρακτηρίζεται η συμβολή της Αρετής Πετροπούλου στην παράσταση, και είναι σημαντική. Βοηθά στην απόδοση των χαρακτήρων με λιτότητα και ακρίβεια.
Άφησα σκοπίμως τελευταία τη μετάφραση της Χρύσας Κοτταράκου. Δεν γνώριζα αυτή την ιδιότητα της αξιόλογης ηθοποιού και μέλους των C for Circus και εξεπλάγην ευχάριστα. Δεν πρόκειται απλώς για μετάφραση, αλλά για πραγματική μεταφορά στα καθ’ ημάς, με τρόπο τόσο φυσικό που ξεχάστηκα και πίστεψα πως παρακολουθώ παράσταση ελληνικού έργου. Γλώσσα ρέουσα και σημερινή, γραμμένη για να μιληθεί στο θέατρο. Σίγουρα συνέβαλε και ο σκηνοθέτης στην προσαρμογή του έργου στην δική μας ιδιοσυγκρασία.
Για μένα το «The Aliens» υπήρξε η πρώτη μεγάλη θεατρική έκπληξη της χρονιάς. Χωρίς ονόματα γνωστά στους πάντες, χωρίς τρελή διαφήμιση και δημόσιες σχέσεις, φτάνει κατευθείαν στην ουσία. Εύχομαι πραγματικά το καλό νέο να διαδοθεί από στόμα σε στόμα κι η παράσταση να έχει την τύχη που της αξίζει. Μια απρόσμενη, απολύτως κερδισμένη βραδιά.